Orografia zaila, oso zaila,
isolamendua, larre-ustiapen intentsiboa, paisaiaren
eraldaketa, bordak, behiak, larre-aldaketa; hauek dira
“pasiego” deritzenen bizimoduaren gakoak.
Erraza da igartzea, lehen begiratuan, noiz gauden pasiegoen
lurraldean. Arkitekto berak diseinatutako bordak, eta
larreak bereizteko harriz eraikitako hesiak dira alde
horretako eraginaren erakusgarririk nabarmenena: San
Roque de Río Miera, Vega de Pas, San Pedro del
Romeral, Selaya, Soba eta Ruesgako udaletako hainbat
auzo, Cantabrian; eta, Burgosen, Salcedillo aldea, Espinosa
de Los Monteros-en.
Isolamenduak pasiegoen gorpuzkera ere moldatu du: begi
urdinak, azal zuria, txikiak, arpegikera zorrotza, meheak…
Bizimodu osoa behiak eta belarraren inguruan dago antolatuta.
Larreak zaindu, belarra jaso negurako, behiak atondu...
Behiekin, aldiro, larre batetik bestera ibili belardiak
behar bezala aprobetxatzeko…
Lurralde malkarrak lehengo bizimodu zein lanerako erak
iraunarazten ditu, inguruko gizarte modernoan erabat
sinesgaitzak suertatu arren.
Lan hau 2008 eta 2009. urteetan oraindik ere abian da.
Argitalpena 2010. urterako aurreikusita dago.